چرا آبخیزداری از مهمترین راهکارهای عبور از خشکسالی است؟ - وبلاگ پر زرق و برق

به گزارش وبلاگ پر زرق و برق، با کاهش بارش ها و حاکمیت خشکسالی بر کشور، کارشناسان بارها مدیریت جامع حوضه آبخیز و عملیات آبخیزداری را از مهم ترین و برترین روش های مدیریت پایدار منابع آب و راه چاره عبور از خشکسالی بعلاوه مدیریت مخاطرات طبیعی از جمله سیل و فرونشست زمین دانسته اند اما آبخیزداری چیست و چگونه می تواند به مدیریت منابع آب یاری کند؟

به گزارش وبلاگ پر زرق و برق، حوضه آبخیزعرصه ای است که روان آب ناشی از بارش روی آن به وسیله آبراهه ها جمع آوری و به یک خروجی نظیر رودخانه، آب انباشت، تالاب، دریاچه و دریا راهنمایی می گردد. به عبارتی دیگر حوضه آبخیز تمامی سطحی را در بر می گیرد که آب های سطحی در آن منطقه به سمت نقطه یا محل مشخصی جریان می یابد.

بر اساس اطلاعات سازمان جنگل ها آبخیزداری(Watershed Management) علم و هنر برنامه ریزی مستمر و انجام اقدامات لازم برای مدیریت منابع حوضه های آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، مالی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک است؛ به عبارت دیگر آبخیزداری طراحی و مدیریت حوضه به منظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع طبیعی با توجه ویژه به منابع آب و خاک است.

ایران کشوری است که عموما تحت تاثیر رخدادهای حدی اقلیمی است که حد بالای آن سیلاب و حد پایین آن خشکسالی است و خشکسالی اخیر و سیل هایی که در سال 98 در بعضی استان های کشور رخ داد، بیانگر این شرایط حدی است. فعالیت های آبخوانداری و آبخیزداری جزو راهکارهای موثر و زیربنایی در زمینه پیشگیری از پیغامدها و خسارات ناشی از مخاطرات طبیعی است چراکه می توان به وسیله آن در دوران ترسالی بارش های مازاد را ذخیره کرد و در زمان حاکمیت خشکسالی با راهنمایی بهینه و بهره وری از حداقل بارش تبعات خشکسالی را به حداقل رساند.

فرونشست زمین هم یکی دیگر از پدیده ها و چالش هایی است که بسیاری از دشت های کشور را درگیر نموده و یکی از راه های مقابله با این پدیده که عمدتا براثر برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی و کاهش این منابع آبی رخ می دهد هم اجرای عملیات آبخیزداری است. با اجرای عملیات آبخیزداری و عملیات پخش سیلاب در شرایط پرآبی می توان سفره های آب زیرزمینی را تغذیه کرد تا این منابع آبی در شرایط خشکسالی هم از حد مطلوبی آب برخوردار باشند.

از طرفی دیگر ایران دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است که مبه وسیله بارندگی در آن کمتر از یک سوم مبه وسیله بارش جهانی است بنابراین ضرورت دارد به عملیات آبخیزداری به اسم راهکاری برای حفظ و مدیریت منابع آب و خاک در کشور توجه بیشتری گردد.

بر اساس تقسیمات مرکز مطالعات منابع آب، عرصه حوضه های آبخیز کشور شامل شش ابرحوضه برابر با مساحت کل کشور است که هر یک از این حوضه ها خود به حوضه های کوچک و تا چندین رده هم کوچک تر تقسیم می شوند. این شش ابر حوضه شامل حوضه آبخیز دریای خزر، حوضه آبخیز خلیج فارس و دریای عمان، حوضه آبخیز دریاچه ارومیه، حوضه آبخیز فلات مرکزی، حوضه آبخیز مرزی شرق و حوضه آبخیز قره قوم می شوند.

بر اساس تقسیمات آبخیزداری، عرصه حوضه های آبخیزداری حدود 125 میلیون هکتار از مساحت کشور را در بر می گیرد که این 125 میلیون هکتار نیازمند اجرای عملیات آبخیزداری است. براساس آمار رسمی موجود تا به امروز مطالعه و اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در حدود 30 میلیون هکتار یعنی 20 درصد از حوضه های آبخیز کشور و در استان های مختلف با نسبت های متفاوتی اجرا شده است.

به گزارش وبلاگ پر زرق و برق، هرچند آبخیزداری همیشه به اسم یکی از مهم ترین و موثرترین راه های مدیریت منابع آب، عبور از خشکسالی و مدیریت و پیشگیری از مخاطراتی چون سیل و فرونشست زمین مطرح می گردد که متاسفانه به میزان کافی مورد توجه قرار نگرفته و به آن پرداخته نشده است. آبخیزداری همیشه یکی از بخش های مهمی است که با مشکل تامین اعتبارات روبرو است اما ضروری است که دولت و مجلس با توجه بیشتری به این موضوع، زمینه را برای اجرای عملیات آبخیزداری در تمام حوضه های آبخیز کشور فراهم نمایند.

انتهای پیغام